Gezondheid doet ertoe, daar is iedereen het over eens. Wie gezond is, kan deelnemen aan de samenleving, werken of een opleiding volgen en zorgen voor zichzelf en anderen. Een verminderde gezondheid hoeft niet altijd of alleen een medische oorzaak te hebben.
De context waarin mensen leven, heeft een grote invloed op hoe gezond zij zijn en hoe gezond zij zich voelen: denk bijvoorbeeld aan armoede, schulden, huisvesting, eenzaamheid, werkloosheid, een beperking, opleidingsniveau en de kwaliteit en de inrichting van de leefomgeving. De VNG streeft daarom naar ‘Health in all policies’ (geïntroduceerd door de WHO). Dit is een redeneerwijze waarin de volksgezondheid verbeterd wordt via factoren die buiten het gezondheidsstelsel liggen, maar die wel een belangrijke invloed hebben op de algemene gezondheidstoestand. Een belangrijke factor, naast economie, onderwijs en voorzieningen, is de fysieke leefomgeving. De VNG streeft er met dit position paper
dan ook naar dat gezondheid meegewogen wordt bij keuzes in de fysieke leefomgeving.
Dit is een uitdaging: als ‘zachte’ waarde legt gezondheid het vaak af tegen ‘hardere’ waarden zoals financieel-economische belangen. De fysieke leefomgeving staat daarnaast voor een aantal andere grote maatschappelijke opgaven rondom klimaat, energie, wonen, natuur en landbouw. Al deze opgaven moeten, net als gezondheid, landen in de beperkte fysieke ruimte die we in Nederland hebben. In het RLI-advies ‘Geef richting, maak ruimte’ (2021) wordt de omvang van deze opgave geschetst en worden aanbevelingen gedaan voor sturing.
Gemeenten zien de urgentie om te werken aan gezondheid en een gezonde leefomgeving, niet in de laatste plaats vanwege de toenemende gezondheidsverschillen in Nederland (RV&S, 2021). Dit doen ze vanuit verschillende invalshoeken en beleidsterreinen; de gezonde leefomgeving is een integraal onderwerp dat als een satéprikker door alle beleidsthema’s heen gaat. De opgave is tegelijkertijd groot genoeg om een eigen agenda te verdienen. Dit position paper is de VNG-agenda waarmee we de komende 2 jaar (2022-2023) de
bewustwording en beleidsvorming over de gezonde leefomgeving bij gemeenten en andere overheden onder de aandacht brengen.
We schetsen in dit position paper de opgave, ambities en uitgangspunten voor visievorming en uitvoering. Deze uitgangspunten vormen voor de VNG de rode draad in gesprekken over de gezonde leefomgeving met de rijksoverheid en andere partners, en kunnen door gemeenten gebruikt worden als inspiratie. Als (onderdeel van de) uitwerking van dit paper maken we in 2022-2023 een handreiking voor gemeenten.
Lees hier de totale position paper: Samenwerken aan de gezonde leefomgeving – Position Paper VNG 2022
